Skip Navigation or Skip to Content
X
BARDHË as.
1. Krem i bardhë, që përdoret për të lyer fytyrën ose në teatër për grim. Të bardhë e të kuq. Vë të bardhë. Lyhej me të bardhë. Fshiu të bardhët.
2. shih BARDHËSI,~A. Të bardhët e borës. * Të bardhët e syrit e bardha e syrit. Të bardhët e vezës e bardha e vezës.
BARDHË f.sh.
Dhi a dele e bardhë.
BARDHË mb.
1. Që ka ngjyrën si të borës, të qumështit, të pambukut etj., për shkak se i kthen të gjitha rrezet e dritës; kund. i zi. Ngjyrë (bojë) e bardhë. Letër (mjegull, shkumë) e bardhë. Djathë i bardhë. Re të bardha. Rroba (këpucë) të bardha. Këmishë (bluzë, fustan) e bardhë. Lesh (mëndafsh) i bardhë. Pe i bardhë. Kalë i bardhë. Dele (dhi, pulë) e bardhë. Pëllumb i bardhë. Gëlqere (çimento) e bardhë. Mermer i bardhë. Kripë e bardhë. Sheqer i bardhë. Flamur i bardhë. E bardhë si bora. I bardhë qumësht.
2. Që ka ngjyrë të afërt me atë të borës a të qumështit, që ka ngjyrë të hapët; i bardhemë. Lëkurë e bardhë. Duar të bardha. Sy të bardhë. Bukë e bardhë. Verë e bardhë. Dru i bardhë. Tokë e bardhë. Metale të bardha. Qelqurina të bardha. Mjaltë i bardhë. Pluhur i bardhë. Gizë e bardhë. Flokë të bardhë. Rruazat e bardha të gjakut. anat. Mëlçia e bardhë. anat. mushkëria. Gurë të bardhë. shah. Zhivë e bardhë. kim.
3. Që e ka ngjyrën e lëkurës të çelur (si tipar i një race të njerëzve). Raca e bardhë. Njerëzit e bardhë.
4. Që ndrit me një dritë të hapët në ngjyrë të qumështit; i qartë, me dritë. Net të bardha. Mëngjes (agim) i bardhë. Dritë e bardhë. Ndriçim (shkëlqim) i bardhë.
5. fig. Që sjell mbarësi e lumturi; që sjell gëzim; fatlum, fatbardhë. Ditë (orë) e bardhë. Vite të bardha. Pleqëri e bardhë. Fat i bardhë. Shtëpi (derë) e bardhë. Ardhtë e bardhë! ur. Qofsh i bardhë! ur.
6. fig. I mirë, i pastër, i panjollosur; i çiltër; bujar; që sjell të mira. Jetë e bardhë. Me zemër të bardhë! ur. Me faqe të bardhë! ur. Me shpirt të bardhë. Ka zemër të bardhë.
7. Që vepron kundër pushtetit revolucionar, që bëhet nga forcat reaksionare, kundërrevolucionar. Terror i bardhë. Bandat e bardha.
8. Që nuk është plotësuar me shkrim; i pashkruar. Letër e bardhë. Faqe e bardhë. Çek i bardhë.
9. Përdoret si pjesë e dytë në emërtimet e pathjeshta për disa bimë, kafshë etj., që e kanë tërësisht a pjesërisht ngjyrën të çelët si ajo e borës ose të bardhemë. Ariu i bardhë. zool. Lepuri i bardhë. zool. Çafka e bardhë. zool. Mëllenja e bardhë. zool. Korbi i bardhë. zool. gallofi. Milingona e bardhë. zool. Miza e bardhë. zool. Krimbi i bardhë. zool. Breshka e bardhë. zool. Pisha e bardhë. bot. Bredhi i bardhë. bot. Veshtulla e bardhë. bot. Mështekna e bardhë. bot. Zambaku i bardhë. bot. Trëndafili i bardhë. bot. Plepi i bardhë. bot. Lakra e bardhë. bot. Sinapi i bardhë. bot. Frashri i bardhë. bot. Tërfili i bardhë. bot. Nena e bardhë. bot. Fiku i bardhë. bot. Kërpudha e bardhë. bot. Myku i bardhë. bot. Ulliri i bardhë. bot. Misri i bardhë. bot. Fasulja e bardhë. bot. Rrushi i bardhë. bot.
10. Që janë të pastra ashtu si dalin nga burimi dhe që rrjedhin në vija të zbuluara. Ujëra të bardha.
11. euf. Përdoret si gjymtyrë e dytë në emërtimet e pathjeshta të disa sëmundjeve ngjitëse e të rënda. Kolla e bardhë kolla e mirë. Grykët e bardha difteria. Lia e bardhë. Murtaja e bardhë tuberkulozi. * Ari i bardhë pambuku. Faqja e bardhë njeriu që të zbardh faqen, ai që të nderon. Juga e bardhë era e pranverës, që fryn kur çelin lulet; erë e dobishme për bimët. Libër i bardhë përmbledhje dokumentesh e shkrimesh zyrtare me të dhëna për një ngjarje ose për një çështje të rëndësishme. Njollë e bardhë a) krahinë që nuk është studiuar ose është studiuar pak në një drejtim; krahinë që nuk është prekur nga një shfaqje ose ku nuk është përhapur një dukuri; b) çështje e pastudiuar në një fushë të dijes a të veprimtarisë shoqërore. Qymyr i bardhë uji si forcë lëvizëse dhe si burim energjie. I qepur me pe të bardhë libr. shih te PE,~RI. Doli me faqe të bardhë doli me nder, pa u turpëruar e me ballin lart. Më dolën qime të bardha u mërzita shumë duke pritur, u plaka. Paç faqen e bardhë! ur. qofsh i nderuar!, qofsh faqebardhë! Me bukë e kripë (e zemër të bardhë) shih te BUK/Ë,~A. U bë si re e bardhë shih te RE,~JA I. Si pjergulla në fik të bardhë shih te PJERGULL,~A. Ngriti flamurin e bardhë u dorëzua. Delja e zezë s`bëhet kurrë e bardhë fj. u. shih te DEL/E,~JA. Këmbët e lehta e faqja e bardhë! ur. shih te LEHTË (i, e). Paraja e bardhë për ditë të zezë vjet. shih te PARA,~JA. Armë e bardhë armë e ftohtë. Baltë e bardhë (baltë kreu, baltë koke) shih te BALT/Ë,~A. Gjak i bardhë fiziol. limfë. Java e bardhë fet., vjet. shih te JAV/Ë,~A. Varg i bardhë let. varg që nuk ka rimë me një tjetër. Vijat e bardha vija të prera të shënuara në rrugë, në këndet ose në udhëkryqet, brenda të cilave lejohet kalimi i këmbësorëve nga një anë në anën tjetër. Zë i bardhë muz. zëri i fëmijëve ose i grave, të cilit i mungojnë ngjyrat e timbrit. Ferrë e bardhë bot. trëndafil i egër, kaçe, ferrëbardhë. Gjemb i bardhë bot. shih te GJEMB,~I. Kulpër e bardhë (e egër) bot. shih te KULP/ËR,~RA.
BARDHË ndajf.
Me ngjyrë të bardhë; në të bardhë; si në të bardhë. U bë bardhë në fytyrë. Lyej bardhë. * Bardhë e zi në të bardhë e në të zezë; jo me ngjyra (për filmat, fotografitë etj.). I sheh (gjërat) bardhë e zi i sheh gjërat në mënyrë të thjeshtuar, ose vetëm mirë ose vetëm keq.